Kitlesel kargaşa çıktığında çok sayıda insanın ölmesi şaşkınlıkla karşılanır. Oysa, anlık korku ve şokun ardından mantıklı, çözüm geliştirici düşünme ve davranma becerisi yok olur. Çoğu insan korkudan kımıldamaz. Panik ve şok halindeki insanlar, yardımcı olmak için yol gösterenlere bile tepki vermez, zorlandıklarında ve komut verildiğinde bile. Hayati tehlike anlarında insanların büyük çoğunluğu, şaşkınlık nedeniyle düşünüp kurtulma yollarını aramaz. Şoka girerler, beyinleri felç olur. Sadece çok azı sakin kalmayı ve mantıklı düşünmeyi başarıp hayatlarını kurtaracak adımları atabilmektedir. Gözlem sırasında önemli bir kitlesel davranış fark edilmiştir; korkudan çıldırmış gibi hareket edip büyük kalabalığın hayatını tehlikeye atanların sayısı oldukça çok azdır.
Acil tahliye süreci başlarken insanların alarm durumuna derhal tepki vereceği düşünülmektedir.. Oysa asıl sorun insanları hızla harekete geçirmektir. Yanıt bekleyen soru şu: kalabalık neden yeterince hızlı tahliye edilmedi? Acil durumdaki çılgınlık ya da çıkış kapısına yığılma nedeniyle ezilmeden ziyade insanları tehlikeye atan şey paniğe kapılmama halidir. Hayatta kalmak için özel bir beceri gerekmez, ne yapılması gerektiğinin bilinmesi yeterlidir.
Renk, ısı, ışık, akustik, gürültü, görüntü gibi ortamdaki ani değişiklikler, kitlesel paniği tetikleyen önemli faktörlerdir. En kritik ortamlar, kargaşa çıktığında, metro, sinema, konser salonu, gece kulüpleri gibi kapalı ya da çevrimsel alanlardır. Molotof kokteyle yangın çıkarılırsa, ne yaparsınız? Kalabalık ortamda kargaşa çıkarsa nasıl davranırsın? Bu gibi sorulara karşı önceden hazırlık yapılması gerekir. Öncelikle bu gibi olayların çıktığında sakin ve soğukkanlı olunması gerektiği konusunda psikolojik olarak hazırlık yapılmalıdır. Psikolojik hazırlık hayata tutunmadır. Hangi ortamda ne tür panik çıkabileceği, panik halinde hayatta kalabilmenin nasıl mümkün olacağı konusunda fikir yürütülmeli, beyin fırtınası yapılmalıdır. Panik halinde birey ya da kitle yüksek sesle komut veren lider yatıştırıcı rol oynayarak tahliyeye destek vermelidir. Panik ortamında koşmak kartopu gibi yuvarlanma etkisi yapar. Koşarak yığınlaşan durumlarda panikleyenler hem miktar hem de yıkıcılık yönünden büyüyecekleri her zaman göz önünde bulundurulmalıdır. Bu durumda tıkanlık fark edildiğinde kalabalık bölünmelidir. Onların önünde koşanlar bölünürken sesli komutlar verilmelidir. Kalabalığın bölünmesi ya da yönünün değiştirilmesi kadar tıkanlık nedenleri de iyi analiz edilmelidir. Kapıya yığılmalarda, tahiye etme sürecinde kapı önünde durmalara izin verilemelidir. Davranış analizinde insanlar kapalı yerden çıkarken kapı önünde durup beklediği görülmektedir.
Panik bendini kıran, setin ardında toplanmış suya benzer. Akan sel içerisinde hareket etmeye başlayan ağaçların verecekleri zararlar ve yıkıcı etkisi çok büyük olacaktır. Korktuklarında insanlar kontrolsüz hareket ederek ya panikler ya da şoke olurlar. Bu iki davranış bazen sıralı da olabilmektedir. Önce şoke girip sonra hızlıca oradan uzaklaşmak istenebilmektedir. Panik davranış, tehlikeli ortamda bilinçsiz bir şekilde hayatta kalabilme mücadelesi verilmesidir. Yanan bir binada panikleyen birisi pencereden dışarı atlarsa diğerlerinin de onu takip ettikleri görülmüştür. Adrenalinin kontrolsüz akışı stres oluşturduğundan anlık tetiklenmek beden ve zihin için sağlıklı değildir. Bu nedenle muhtemel panik oluşturacak ortamlar çok iyi analiz edilmeli ve panik durumlarına karşı tatbikat yaptırılmalıdır.
Panik ortam oluştuğunda insanların çıkışlara nasıl yönlendirileceği önceden belirlenmelidir. Kapalı alanlarda panik durumundan insanları haberdar etmeden tahliye edilmeleri bazı durumlarda gerekli olmaktadır. Bazı insanlarda panik halinde kaçmak yerine sığınmak ya da sevdiklerini kurtarmak için onlara doğru yöneldikleri görülmektedir.
Tedirginliğin olduğu kalabalık ortamında söylentiler insanları paniğe sürükler. Bir olayın meydana geldiği, bomba ya da silah sesi duyulduğu iddia edilir. Meydanı'ndaki yüzlerce insanın çığlıklar atarak koşmasına yol açan olayın kesin nedeni bilinmez. Polisler de silahlarını çekerek olay yerine gelince, etraftakiler korku içinde kaçışmaya başlar. Yaşanan panik olay, bir söylentinin dahi diken üstündeki halk üzerinde nasıl bir etki yarattığını gözler önüne serer.
